4 / 12
4
Życiorysem gen. Aleksandra Arkuszyńskiego można obdzielić
kilku ludzi. Bohaterskie akcje, oddanie w walce i odpowiedzial-
ność za kolegów i podwładnych żołnierzy. Po czasach walki
zbrojnej nie ustaje w działaniach. Systematycznie, mimo wieku,
zabiega o pamięć wydarzeń i ludzi. Podczas uroczystej Sesji Ra-
dy Gminy Ksawerów, 29 czerwca otrzymał odznaczenie Zasłużo-
ny dla Gminy Ksawerów.
Aleksander Arkuszyński
„Maj”– generał brygady,
kawaler orderu Virtuti Militari, uhonorowany wieloma odznacze-
niami bojowymi – w tym dwukrotnie Krzyżem Walecznych.
Walczył w wojnie obronnej 1939 r. jako podchorąży, dowódca
drużyny 18 Pułku Piechoty. W październiku
dostał się do niewoli niemieckiej, skąd udało
mu się zbiec. Rozpoczął działalność konspira-
cyjną. W styczniu 1940 r. wszedł w szeregi
Związku Walki Zbrojnej i został komendantem
konspiracyjnej placówki w gminie Radonia w
Obwodzie Opoczno, wchodzącym w skład
Okręgu Łódź. Od lipca 1943 r. walczył na tym
terenie w oddziale partyzanckim AK „Trojan”,
przeorganizowanym następnie w oddział
„Wicher”, gdzie cały czas pełnił funkcję za-
stępcy dowódcy oddziału. W listopadzie 1943
r. – awansował do stopnia podporucznika. Od
połowy lutego 1944 r. – w uznaniu zasług bo-
jowych, powierzono mu dowództwo nad party-
zanckim oddziałem „Grom”.
W lipcu 1944 r. – w ramach planu „Burza”,
został wcielony ze swym oddziałem do 25 Puł-
ku Piechoty AK, największej jednostki party-
zanckiej w jesieni tego roku po lewej stronie
Wisły, gdzie został mianowany dowódcą pluto-
nu. Oddział „Maja” uczestniczył w niezliczo-
nych potyczkach, walkach, ratował zagrożo-
nych egzekucjami mieszkańców wsi, karał
donosicieli i oprawców. Przeszedł cały szlak
bojowy tego legendarnego pułku.
Po wejściu wojsk sowieckich był zmuszony do
ukrywania się. Wszedł w szeregi ROAK (Ruchu Oporu Armii
Krajowej) na terenie Obwodu Łask w Inspektoracie Łódź, tam
został dowódcą 25-osobowego oddziału partyzanckiego „Zryw”,
którym dowodził w okresie od lutego do lipca 1945 r.
Dowodził akcją rozbicia Urzędu Bezpieczeństwa w Pabianicach
i uwolnienia więzionych akowców.
Jako żołnierz i dowódca był ceniony i lubiany przez podwład-
nych. W 1945 r. po decyzji o rozwiązaniu AK i ujawnieniu się,
dostał się na studia w Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego
w Łodzi, ale tuż przed egzaminem dyplomowym – w lipcu 1949
r. został aresztowany i pod fałszywymi zarzutami sądzony. Po
ponad 2,5-letnim, okrutnym
śledztwie Wojewódzki Sąd w Ło-
dzi uniewinnił go w 1951 r. Skoń-
czył studia na Politechnice Łódz-
kiej jako inżynier chemik spo-
żywczy. Wraz z żoną zamieszkał
w Ksawerowie, tutaj pracował
między innymi jako kierownik
przetwórni spożywczej.
Działa aktywnie na rzecz utrwala-
nia wiedzy o czynach ruchu oporu. Jest organizatorem spotkań,
rajdów i szkoleń. Bierze udział w spotkaniach
z młodzieżą szkół również w gminie Ksawe-
rów.
Generał Arkuszyński jest współtwórcą powoła-
nia Światowego Związku Żołnierzy AK
w Łodzi.
Otrzymane tytuły: „Honorowy Obywatel Mia-
sta Pabianic”, „Zasłużony dla Powiatu Opo-
czyńskiego”, Medal Pamiątkowy „Zasłużony
dla miasta Łasku” oraz „Honorowy Obywatel
Miasta Piotrkowa Trybunalskiego”.
Dnia 6 marca 2012 r. gen. Aleksander Arku-
szyński został uhonorowany przez Kierownika
Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Repre-
sjonowanych Ministra Jana Ciechanowskiego
medalem „PRO PATRIA” – za szczególne
zasługi w kultywowaniu pamięci o walce
o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej.
Aleksander Arkuszyński jest autorem książek:
„Przeciw dwóm wrogom”, „Sąd nad żołnie-
rzem AK z kulą w głowie”, „1945 - moja dal-
sza walka. Wyzwolenie…ale czy niepodle-
głość” oraz współautorem książki „Dzieje 25
pułku piechoty Armii Krajowej”.
W książkach pisze o swoich losach, ale daje
również świadectwo o życiu i walce nieżyją-
cych już kolegów i podwładnych.
O Aleksandrze Arkuszyńskim wydana została książka „Wierny
Bogu i Ojczyźnie mjr Aleksander Arkuszyński”, „Maj” z Dąbro-
wy” i „Bohaterowie trudnych czasów”.
To legenda wśród żołnierzy Armii Krajowej, którym przyszło
walczyć z dwoma wrogami: niemieckim i – po wojnie – sowiec-
kim.
Opracowanie Aneta Kosiorek
Maj
z Dąbrowy - historia bohatera
Mija 10 lat od chwili ustanowienia przez Radę Gminy Ksawerów
tytułu „Zasłużony dla Gminy Ksawerów”. Od tej chwili odzna-
czono 20 osób. Jak zapisano w uchwale „Odznaczenie jest wyra-
zem najwyższego wyróżnienia i uznania Rady Gminy Ksawerów.
Jest nadawane osobom szczególnie zasłużonym.”
Tytuł zasłużonego dla Gminy Ksawerów z rekomendacji
mieszkańców gminy bądź rady otrzymali społecznicy, przedsię-
biorcy, wykładowcy, lekarze, prawnik. Osoby, które uczestniczy-
ły w życiu społecznym gminy i jej mieszkańców.
Dotychczas tytuł otrzymali:
W roku 2002: Janina Bartoszewska, Tadeusz Grala,
Zygmunt Kortyński (zm. styczeń 2012) oraz
Elżbieta Ogińska i Michał Ogiński,
Genowefa Pluta, Henryka Okrojek.
W roku 2003: Ks. Kanonik Stanisław Bracha.
W roku 2005: Maria Kopczewska, Jan Wawrzko, Józef Rożek.
W roku 2007: Helena Rusak, dr Anna Szcześniak-Rydz,
Janusz Bartold, Kazimierz Ludziejewski.
W roku 2010: dr Kryspina Hanna Janas,
dr nauk rolniczych Jan Fabijański,
prof. dr hab. Zdzisław Wyszyński,
dr hab. Zbigniew Zagórski,
prof. dr hab. Stanisław Mercik.
W roku 2012: gen. Aleksander Arkuszyński.
Na podstawie informacji Rady Gminy Ksawerów
Zasłużeni dla Gminy Ksawerów